En Nadal somos sobre todo consumidores e as nosas decisións de compra teñen impacto directo na nosa contorna. Comprar en función das necesidades ou ben por impulsos; elixir produtos de proximidade ou artigos chegados desde o outro extremo do mundo; ser coidadosos cos residuos ou tomarse «vacacións» á hora de reciclar; reutilizar, conxelar, aproveitar... ou botar o que sobra ao lixo sen dubidar un segundo son disxuntivas que poden facer que o noso nadal sexan sustentables e responsables ou todo un malgaste de recursos e enerxía. Evitar o segundo é moito máis sinxelo do que parece e só require un pouco de atención aos pequenos xestos. Estes son algúns consellos para un Nadal en verde: 

Se ir coa lista da compra no peto é o primeiro mandamento do consumidor responsable, moito máis cando se trata de comprar na época de maior gasto do ano. Para aforrar, en todos os sentidos, convén anticiparse e planificar os menús con tempo e ter presente que a mellor opción para o peto e para o planeta son os produtos de proximidade e de tempada. Cun menú razoable en cantidades e calidades (pagar máis non é sinónimo de comprar mellores produtos) e certa marxe para facer as compras será máis fácil comparar prezos e produtos e evitar caer na tentación de ofértalas gancho que case sempre son unha mala decisión. O consello tamén é aplicable á hora de comprar agasallos. Un estudo difundido este mes pola Asociación Valenciana de Consumidores e Usuarios sinala que, só nos xoguetes, a diferenza no prezo dalgúns produtos segundo o establecemento pode superar os 80 euros.

Non é delito darse un capricho culinario -ou uns cuantos- nas celebracións do Nadal, pero non hai que esquecer que elixir produtos que se cultivan ou se  crían na nosa contorna reduce de maneira moi significativa o impacto enerxético da nosa decisión, xa que, entre outras razóns, o transporte é mínimo. Ademais son produtos que moi probablemente non pasaron por cámaras frigoríficas e que, en moitos casos, proceden de pequenas explotacións, o que contribúe a apontoar a economía local. Ao ser de proximidade son tamén, en xeral, de tempada e, por tanto, máis baratos. Ningún amorodo, ameixa,  sandía,  melón ou  frambuesa saberán mellor en decembro que no seu tempo, o verán. As verduras autóctonas, en cambio, están case todas dispoñibles nesta época. Se hai dúbidas, o Ministerio de Agricultura lanzou a campaña Froita e verdura de aquí e de agora, onde ofrece información detallada sobre que é máis recomendable consumir en cada época do ano.  3. Residuos: ante todo,  organizaciónLas comidas e ceas do Nadal producen ás veces tantos residuos que é fácil sentirse desbordado: se en España cada persoa xera algo máis dun quilo de lixo ao día, en nadal esa cifra sobe ata 1,75, un 75 % máis. Nestes días acumúlanse moitas botellas de vidro, tarros, caixas de alimentos, envoltorios de agasallos, bandexas de pastelería, restos de carne, peixe e marisco, pezas de  poliespan para protexer os aparellos tecnolóxicos, caixas de madeira para o viño, labras,  confeti,  serpentinas... Un volume mareante que pode facernos esquecer as boas prácticas que seguimos a diario e recorrer a un saco moi grande para borrar todo ese lixo da nosa vista. Para non cometer ese erro, o mellor é organizarse previamente e dispoñer de cubos ou bolsas de tamaño adecuado para ter lista a resposta cando alguén pregunte: «E isto, onde o tiro?».  

El gasto enerxético é outro dos capítulos que se disparan durante o nadal e, de feito, os fogares consomen ata un 30 % máis de enerxía nestas datas, o que obviamente ten un impacto directo na factura eléctrica e fai máis empinada a costa de xaneiro. É conveniente controlar as luces decorativas e non abusar deste tipo de adornos, pero o certo é que onde se vai máis enerxía é na cociña. Terano máis fácil quen dispoña de placas de indución e electrodomésticos eficientes e tamén quen cociñe con potas a presión ou aproveiten a calor residual do forno. Tamén é importante non esquecerse de apagar as luces que non sexan imprescindibles e moderar o consumo de calefacción aínda que as ceas propicien as vestimentas de festa, que non están rifados coa  confortabilidad e o abrigo. Non fai falta pasar frío nin tampouco cear en manga curta. 

Moitas veces o consumidor máis responsable é o que decide non consumir e opta por aproveitar os recursos que xa ten e reutilizalos. Os envoltorios de agasallos son un bo exemplo de como aforrar diñeiro e enerxía nestes días. Papeis, lazos, cintas... poden ter unha vida moito máis larga que a de adornar un só agasallo e acabar no lixo, e mesmo as revistas e os xornais, usados con imaxinación, poden converterse no envoltorio máis  resultón. Tamén serven para adornar os restos de  guirnaldas e  confeti, o papel de  celofán que protexe os envoltorios dalgúns artigos de alimentación, o papel de aluminio... En calquera caso, cando se dea por terminado o seu uso, cada material debe ir ao seu colector correspondente. Os mesmos recursos caseiros pódense empregar para facer os adornos do Nadal. Internet e, en particular, redes como  Pinterest e  Instagram están cheas de ideas para converter o elemento máis cotián nunha árbore de Nadal, unha  guirnalda ou un  portavelas, e tamén para facer manualidades cos nenos e entreter mellor as súas vacacións. 

Reutilizar e reciclar serve tamén para a cociña, onde tradicionalmente acaba sobrando sempre de case todo. Se non se pode conxelar para poder tomar un suculento prato na primavera en lugar de alimentarse del durante tres días (ou, o que é peor, tiralo na bolsa de residuos orgánicos), sempre podemos tratar de facer outra preparación con sóbralas. Croquetas,  salpicones,  ropavieja... son algunhas das receitas máis tradicionais, pero tamén as ensaladas tépedas son unha boa opción, como esta de pito con  vinagreta de  Frabisa. O de verdade importante é non tirar a comida. A media de desperdicio por persoa en España está en torno ao medio quilo de alimentos por semana.  

Hay unha chea de razóns para aplicar esta norma: económicas, ecolóxicas, pedagóxicas, sociais..., sobre todo cando os beneficiarios son os nenos, que tantas veces ven desbordados por cegadores paquetes. Ademais de agradar, o agasallo é unha gran oportunidade para educar aos máis pequenos e moitas entidades e organizacións ofrecen alternativas solidarias, sustentables e igualitarias, como Unicef, SÉ  BirdLife ou WWF. Se aínda así, a acumulación de xoguetes e xogos nos  deborda existen moitas campañas de recollida organizadas por entidades sociais para garantir os agasallos a todas as familias, como a de Cruz Vermella, que recibe donativos de xoguetes novos, que non deben ser ademais nin bélicos nin sexistas, ou a de Bicicletas sen Fronteiras, aberta todo o ano. 

Vía: La Voz de Galicia