O uso da gasolina con chumbo chegou ao seu fin en todo o mundo logo de que este combustible altamente contaminante se deixase de ofrecer nas estacións de servizo de Alxeria en xullo pasado. Este fito global alcánzase tras unha campaña de case dúas décadas da Alianza para combustibles e vehículos limpos liderada polo Programa das Nacións Unidas para o Medio Ambiente (PNUMA).

Desde 1922, a adición de tetraetilo de chumbo á gasolina co fin de mellorar o rendemento dos motores converteuse nunha catástrofe para o medio ambiente e a saúde pública. Na década de 1970, case toda a gasolina producida no mundo contiña chumbo e, en 2002, cando a axencia da ONU comezou a súa campaña para eliminar o chumbo na gasolina, esta era unha das ameazas ambientais máis graves para a saúde humana.

A erradicación mundial do uso da gasolina con chumbo logrouse este ano, logo de que este perigoso metal contaminase o aire, o po, o chan, a auga potable e os cultivos alimentarios durante a maior parte dun século.

A gasolina con chumbo causa enfermidades cardíacas, accidentes  cerebrovasculares e cancro. Tamén afecta o desenvolvemento do cerebro humano, especialmente dos nenos. Estudos suxiren que a exposición a este contaminante pode reducir o coeficiente intelectual entre 5 e 10 puntos.

Estimouse que prohibir o uso de gasolina con chumbo evita máis de 1,2 millóns de mortes prematuras ao ano, aumenta o coeficiente intelectual dos nenos, reduce as taxas de delincuencia e implica aforros de ata 2,45 billóns para a economía mundial.

“A aplicación exitosa da prohibición da gasolina con chumbo é un gran fito para a saúde mundial e para o medio ambiente”, dixo Inger Andersen, directora executiva do  PNUMA.

"Despois dun século de mortes e enfermidades que afectaron por centos de millóns de persoas e degradaron o medio ambiente mundial, estamos determinados a endereitar a traxectoria da humanidade cunha transición acelerada cara á mobilidade eléctrica e o uso de vehículos limpos", engadiu Andersen.

Na década de 1980, a maioría dos países de ingresos altos prohibiran o uso da gasolina con chumbo, con todo, en 2002, case todos os países de ingresos baixos e medios —incluídos algúns membros da Organización para a Cooperación e o Desenvolvemento Económicos (OCDE)— aínda utilizaban gasolina con chumbo.

A Alianza para combustibles e vehículos limpos é unha asociación público-privada que reuniu a todas as partes interesadas ao brindar asistencia técnica, crear conciencia, superar os desafíos e a resistencia dos comerciantes do petróleo e produtores de chumbo locais, e investir en melloras nas refinerías.

O Kwaku  Afriyie, ministro de Ciencia, Tecnoloxía e Innovación Ambiental de Ghana, dixo: “Cando a ONU comezou a traballar con gobernos e empresas para eliminar gradualmente o chumbo da gasolina, as nacións do África subsahariana aproveitaron con entusiasmo esta oportunidade. Ghana foi un dos cinco países de África Occidental que se uniron aos primeiros talleres e declaracións  subrexionais. Tras as campañas nos medios de comunicación da alianza, os informes, os estudos, a exposición das ilegalidades e as probas públicas realizadas para revelar os altos niveis de chumbo no sangue da poboación, Ghana mostrouse cada vez máis decidida a liberar o seu combustible de chumbo".

A pesar deste progreso, a frota de vehículos mundial, en rápido crecemento, continúa contribuíndo ás ameazas da contaminación do aire, a auga e o chan, así como á crise climática global. O sector do transporte é responsable de case unha cuarta parte das emisións globais de gases de efecto de invernadoiro relacionados coa enerxía e prevese que esta proporción aumente a un terzo para 2050.

Aínda que moitos países xa comezaron a transición cara á mobilidade eléctrica, 1200 millóns de vehículos novos entrarán nas estradas nas próximas décadas, e moitos deles utilizarán combustibles fósiles, especialmente nos países en desenvolvemento. Ademais, millóns de vehículos usados de mala calidade poderían ser exportados desde Europa, Estados Unidos e Xapón a países de ingresos medios e baixos, unha práctica que contribúe ao quecemento do planeta e a contaminación do aire, e ten vínculos coa incidencia dos accidentes de tránsito.

"O feito de que unha alianza multisectorial apoiada pola ONU puidese librar ao mundo deste combustible tóxico é testemuño do poder do  multilateralismo para mover o mundo cara á sustentabilidade e un futuro máis limpo e verde", asegurou  Inger Andersen.

"Instamos ás mesmas partes interesadas a inspirarse neste enorme logro para garantir que, agora que temos combustibles máis limpos, tamén adoptemos mellores estándares vehiculares a nivel mundial: a combinación de combustibles e vehículos máis limpos pode reducir as emisións en máis dun 80%", dixo Andersen.

Aínda que o mundo eliminou a maior fonte de contaminación por chumbo, aínda se necesitan accións urxentes para deter a contaminación por este metal provinte doutras fontes, como as pinturas, as baterías e os artigos domésticos que conteñen este tóxico.

Espérase que o fin da gasolina con chumbo apoie o cumprimento de múltiples Obxectivos de Desenvolvemento Sostible, incluídos o número 3 sobre saúde e benestar; o número 6 sobre auga limpa e saneamento; o 7 sobre enerxía alcanzable e non contaminante; o 11 sobre cidades e comunidades sostibles; o 13 sobre acción polo clima; e o 15 sobre a vida dos ecosistemas terrestres.

Tamén se ofrece unha oportunidade para restaurar ecosistemas, especialmente en contornas urbanas que foron particularmente degradados por este contaminante tóxico. Finalmente, é un gran progreso previo ao Día Internacional do Aire Limpo por un ceo azul, que se celebra o 7 de setembro.

Na súa mensaxe pola consecución deste fito multilateral, o Secretario Xeral da ONU definiuno como “a culminación dun esforzo global conxunto” e sinalou que desfacerse da gasolina con chumbo serve para librarse de “unha gran ameaza para a saúde humana e planetaria”.

António  Guterres lembrou que ao comezo da campaña para eliminar o chumbo había 86 países usándoo e que hoxe xa non queda ningún “grazas á cooperación dos gobernos das nacións en desenvolvemento, miles de empresas e millóns de cidadáns do montón”.

O titular da ONU destacou que agora é necesario mostrar o mesmo tipo de compromiso coa alteración do clima, a perda de biodiversidade e a contaminación e pasar dos combustibles fósiles ás enerxías renovables.

Fotografía por Michael Gaida